Gromadzone od lat zbiory niezwykłych artefaktów i dzieł sztuki to praca pasjonatów, ale przede wszystkim znakomitych ekspertów pracujących w Muzeum Warmii i Mazur. Ubogacają zbiory muzealne o niezwykłe kolekcje bezcennych ze względu na dobra kultury i znaczenie historyczne pamiątek – to wyjątkowa misja. „Muzeum Warmii i Mazur to instytucja muzealna o jednej z największych kolekcji w Polsce. Posiadamy około 200 tysięcy muzealiów. Żeby poczuć skalę i obszar tej kolekcji to powiem tyle, że na ponad 7 tysiącach metrów kwadratowych naszych ekspozycji, potężnej pozycji ekspozycyjnej, prezentujemy tylko między 6 a 7% wszystkich zgromadzonych obiektów. Reszta spoczywa bezpiecznie w naszych magazynach. W moim tle wyjątkowa kolekcja – to portret holenderski z XVII wieku jako przykład jakości i wyjątkowych obiektów, jakie są zgromadzone w naszym muzeum” – podkreśla Piotr Żuchowski, dyrektor Muzeum Warmii i Mazur.
Najstarsze zbiory gromadzą archeolodzy. „Kolekcje archeologiczne są z reguły najstarszymi i najmniej oczywistymi zabytkami, które znajdują się w muzeach. Bo nie ma nic oczywistego w tym, że cenne są fragmenty potłuczonych naczyń, czy kawałki przepalonego drewna. I tak naprawdę nie chodzi o wartość materialną tych bardziej wyjątkowych rzeczy, które wyciągamy z ziemi. Srebrna moneta nie jest cenna, nie jest wartościowa dla muzeum, dla archeologów dlatego, bo jest srebrna. To raczej chodzi o to, ile informacji jesteśmy w stanie wydobyć o przeszłości na podstawie tych zabytków” – mówi Kacper Martyka, kustosz w Muzeum Warmii i Mazur. Który ze zgromadzonych przedmiotów jest najstarszy? „Jeden z najstarszych zabytków w kolekcji archeologicznej naszego muzeum to jest grot harpuna, rodzaju drzewcowej broni miotanej służącej do polowań, wydatowany na 9,5 tys. lat z dokładnością do pięćdziesięciu. Unikatowy i z najstarszą datą w naszej kolekcji. Nie wszystkie zabytki z naszej kolekcji, myślę o tych najstarszych, dają się precyzyjnie datować. Wiemy o nich, że są bardzo stare, ale w przypadku narzędzia krzemiennego trudno jest powiedzieć coś więcej, niż z jakiej epoki pochodzi – z paleolitu, mezolitu, czy młodszy. Jeżeli mamy trochę szczęścia i zabytek jest wykonany z surowców organicznych – z kości, rogu, drewna – możemy w sprzyjających warunkach uzyskać bardzo precyzyjne daty, tak jak w przypadku tego harpuna” – wyjaśnia dr Jarosław Sobieraj, kustosz dyplomowany w Muzeum Warmii i Mazur.
Łatwo wybrać przedmiot prawdopodobnie najstarszy. Ale jak określić, który jest najcenniejszy? „To, co rozumiemy przez zabytek, zmieniało się w różnych epokach. Niewątpliwie możemy powiedzieć, że są to różnego rodzaju przedmioty związane z minionymi epokami. Nie muszą to być dzieła sztuki, takie jak rzeźba czy obraz, ale mogą to być przedmioty codziennego użytku wyprodukowane w dawnych czasach, albo takie, które wyszły już z użytku. W dziale Sztuki Dawnej i Rzemiosła Artystycznego skupiamy się na 10 rodzajach kolekcji. W naszych zbiorach posiadamy sztukę średniowieczną, rzeźbę i malarstwo nowożytne, grafikę, ikony, szkło, ceramikę, meble oraz wyroby z tkanin a także wyroby metalowe obejmujące złotnictwo, konwisarstwo czy ludwisarstwo. Ciężko jest wybrać jeden najcenniejszy obiekt za względu na tak różnorodne zbiory” – zauważa Dominika Kałabun, kustosz w Dziale Sztuki Dawnej i Rzemiosła Artystycznego Muzeum Warmii i Mazur.
